Kabinet moet snel duidelijkheid geven
De vandaag gepresenteerde, meest actuele woningmarktcijfers onderstrepen andermaal dat het kabinet snel duidelijkheid moet geven over nieuwe maatregelen op de woningmarkt. Coalitiepartijen VVD en CDA en gedoogpartner PVV verkeren in de zesde week van gesprekken in het Catshuis, om een antwoord te bieden op de algemeen economische situatie.
NVM-voorzitter Hukker: “Wat de woningmarkt betreft ligt daar in de allereerste plaats het vraagstuk wat er met de overdrachtsbelasting gebeurt, als de formeel tijdelijke verlaging afloopt op 1 juli. Als deze gedurfde maatregel niet was ingezet, zou de woningmarkt er nog aanzienlijk slechter aan toe zijn geweest. Maar consumenten die nú overwegen een huis te kopen, verkeren in grote financiële onzekerheid. De datum 1 juli lijkt nog vrij ver weg, maar tussen de momenten van koop en overdracht zit al gauw een periode van drie maanden, zeker nu de hypotheekaanvragen zo moeizaam en stroef worden behandeld. De onduidelijkheid over de overdrachtsbelasting na 1 juli levert dus nu al steeds meer uitstel en afstel op. De positieve tijdelijke werking is praktisch gezien dus al afgelopen en maakt nu plaats voor negatief effect. Dat is killing voor de markt. We roepen premier Rutte daarom op om echt zo spoedig mogelijk, liefst morgen na afloop van de Ministerraad, duidelijkheid te geven over de overdrachtsbelasting.”
De NVM vreest dat de woningmarkt een enorme nieuwe klap krijgt, mocht worden besloten de ‘verhuisboete’ die de overdrachtsbelasting is, toch weer te verhogen. “Het zou een dramatische maatregel zijn, en bovendien volstrekt in strijd met het beleid dat mensen juist worden gestimuleerd niet meer dan de marktwaarde te lenen. Verhoging van de overdrachtsbelasting leidt juist tot overfinanciering en hypotheken die ‘onder water’ staan”, aldus Hukker.
De NVM pleit voor de zeer korte termijn voor zo min mogelijk extra onrust veroorzakende maatregelen. Hukker: “Dat betekent, als gezegd, de overdrachtsbelasting op het huidige percentage van 2% handhaven of extra verlagen, maar ook het niet opnieuw ad hoc terugschroeven van hypotheeknormen. De nog kersverse regels zijn al zeer ingrijpend. Het is nu eerst zaak dat AFM en banken zich eindelijk aan de daarbinnen gemaakte afspraken, bijvoorbeeld over het toepassen van verantwoord maatwerk, gaan houden.”
Bovenstaande oproep om nieuwe negatieve, onsamenhangende schokeffecten te vermijden, doet overigens niet af aan de al jarenlang bepleite wens de woningmarkt structureel te verbeteren. Hukker: “Het zou goed zijn als uit het Catshuis de aankondiging komt dat het kabinet, in samenwerking met de woningmarktsector en dus met breed draagvlak, over een paar maanden met een integraal plan komt. Met oog voor bestaande huiseigenaren, betaalbaarheid voor lage inkomens, waardebehoud en koopkracht. Geen bezuinigingsdossier, maar een hervormingsdossier, waarbij een beter functionerende woningmarkt natuurlijk wel efficiënter is, de economie aanjaagt en langs die weg inderdaad ook inkomsten oplevert.”
Samen met Aedes, Woonbond en VEH werkt NVM al aan zo’n plan, dat – anders dan vele rapporten uit de afgelopen jaren – meteen op breed draagvlak in markt en maatschappij kan rekenen. VEH, Woonbond, Aedes en de NVM, mede namens VBO en Vastgoedpro, zijn van mening dat niet veel langer gewacht kan worden met een goed georganiseerde overgang naar een nieuw woningmarktstelsel dat tegemoet komt aan de woonbehoeften van mensen, een gezonde doorstroming en dat in een snel veranderende samenleving. De verwachting is dat de contouren van het plan vóór de zomer kunnen worden gepresenteerd. Tot die tijd hebben de betrokken partijen afgesproken om een complete radiostilte te bewaren over de inhoudelijke voortgang van de besprekingen.
Goedkopere woningtypen
Het is opvallend dat het afgelopen kwartaal met name de verkoop van goedkopere woningtypen (appartement -15,5%, tussenwoning -15,6%) sterk is gedaald ten opzichte van een jaar geleden. Dit is mede het gevolg van de in de afgelopen jaren aangescherpte financieringsvoorwaarden voor starters. De verkoop van hoekwoning en 2-onder-1-kap ging met respectievelijk 9,5% en 11,8% minder sterk omlaag. Dit blijkt uit voorlopige cijfers van de NVM over het eerste kwartaal van 2012.
Wel is de prijsdaling van goedkopere woningtypen minder groot dan in het duurdere segment. De prijs van een vrijstaande woning daalde het meest met 3,5%. De tussenwoning en 2-onder-1-kapwoning daalden met 3,4% vergelijkbaar in prijs. Het appartement nam met ‘slechts’ 2,1% het minst in prijs af, gevolgd door de hoekwoning met een daling van 2,3%.
De malaise op de woningmarkt leidt er toe dat het aanbod aan te koop staande woningen steeds verder toeneemt en dat de verkooptijd oploopt. In vergelijking met een jaar eerder is de verkooptijd verder toegenomen met totaal 17,9%. De verkooptijd van de gemiddelde woning bedroeg in het eerste kwartaal 159 dagen.
De NVM krapte-indicator, die vertelt hoeveel keuzemogelijkheden een potentiële koper op de woningmarkt heeft, is flink opgelopen sinds het begin van de crisis. Dit is het gevolg van zowel de terugloop in het aantal transacties als de toename van het aantal woningen dat te koop staat. In het eerste kwartaal bereikte de krapte-indicator nieuwe recordhoogten. Een consument kan inmiddels kiezen uit bijna 28 woningen. Daarbij dient aangetekend te worden dat het eerste kwartaal traditioneel slechter is.
Bron: NVM